.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Tiểu đường là một trong những căn bệnh phổ biến nhất thế giới. Về bản chất, tiểu đường không đe dọa đến tính mạng người bệnh. Vấn đề ở chỗ người bệnh phải tuân theo phác đồ điều trị nhất định (có thể uống thuốc, tiêm thuốc, hay cấy tế bào gốc,...) để giữ đường huyết ổn định, ngăn ngừa biến chứng hiệu quả.
Với công nghệ tế bào gốc ngày càng phát triển, càng có nhiều người nghĩ đến phương pháp điều trị bệnh tiểu đường bằng tế bào gốc. Các nhà khoa học đang nghiên cứu một kỹ thuật mới chuyển đổi tế bào gốc của con người thành tế bào sản xuất insulin có thể hứa hẹn rất lớn cho các phương pháp điều trị bệnh tiểu đường trong tương lai.
Tiểu đường là gì?
Tiểu đường hay đái tháo đường, là một bệnh mãn tính với biểu hiện lượng đường trong máu của bạn luôn cao hơn mức bình thường do cơ thể của bạn bị thiếu hụt hoặc đề kháng với insulin, dẫn đến rối loạn chuyển hóa đường trong máu.
Tiểu đường gồm các loại:
-
Tiểu đường typ 1: Người mắc bệnh bị thiếu insulin do tuyến tụy không sản xuất insulin. Tiểu đường typ 1 hiếm gặp, thường xảy ra ở trẻ nhỏ, người trẻ chiếm dưới 10% số người mắc bệnh.
-
Tiểu đường typ 2: những người bị tiểu đường typ 2 bị đề kháng với insulin. Nghĩa là cơ thể vẫn có thể sản xuất insulin nhưng nó không thể chuyển hóa được glucose. Khoảng 90% đến 95% người bị tiểu đường trên thế giới là typ 2.
Các triệu chứng của bệnh tiểu đường
- Tiểu nhiều (đặc biệt là tiểu nhiều về đêm)
- Khát nước: Bệnh nhân đi tiểu nhiều gây mất nước và kích thích làm bệnh nhân luôn cảm thấy khát nước.
- Giảm cân: Mặc dù bệnh nhân ăn rất nhiều và ngon miệng. Điều này xảy ra do bệnh nhân bị mất nước. Cũng có thể là do bệnh nhân bị mất tất cả đường vào trong nước tiểu thay vì sử dụng chúng.
- Đói nhiều: Bệnh nhân cảm thấy đói vì cơ thể không sử dụng được đường glucose trong máu để tạo năng lượng cho tế bào hoạt động.
- Nhìn mờ: Khi đường tích tụ trong mắt, làm tăng áp lực thẩm thấu trong nhãn cầu, kéo thêm nước tự do vào trong nhãn cầu. Điều này làm thay đổi hình dạng nhãn cầu và làm mờ tầm nhìn của bệnh nhân.
- Bệnh nhân cảm thấy rất mệt mỏi
- Có thể có buồn nôn, nôn là những triệu chứng nặng do đường huyết tăng rất cao.
Các biến chứng của bệnh tiểu đường
-
Bệnh tim mạch. Bệnh tiểu đường làm tăng đáng kể nguy cơ mắc các vấn đề về tim mạch khác, bao gồm bệnh động mạch vành kèm đau ngực (đau thắt ngực), đau tim, đột quỵ và hẹp động mạch (xơ vữa động mạch). Nếu bị tiểu đường, bạn có nhiều khả năng mắc bệnh tim hoặc đột quỵ.
-
Tổn thương thần kinh (bệnh thần kinh). Mức đường dư có thể làm tổn thương các thành mạch máu nhỏ (mao mạch) nuôi dưỡng dây thần kinh, đặc biệt là ở chân. Điều này có thể gây ngứa, tê, rát hoặc đau thường bắt đầu ở đầu ngón chân hoặc ngón tay và dần dần lan rộng lên trên. Nếu không được điều trị, bạn có thể mất cảm giác hoàn toàn ở chân tay bị ảnh hưởng. Thiệt hại cho các dây thần kinh liên quan đến tiêu hóa có thể gây ra vấn đề với buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy hoặc táo bón. Đối với nam giới, bệnh có thể dẫn đến rối loạn cương dương.
-
Tổn thương thận (bệnh thận). Thận chứa hàng triệu cụm mạch máu nhỏ (tiểu cầu) để lọc chất thải ra khỏi máu của bạn. Bệnh tiểu đường có thể làm hỏng hệ thống lọc tinh tế này. Tổn thương thận nghiêm trọng có thể dẫn đến suy thận hoặc bệnh thận giai đoạn cuối không hồi phục, cần phải chạy thận hoặc ghép thận.
-
Tổn thương mắt (bệnh võng mạc). Bệnh tiểu đường có thể làm tổn thương các mạch máu của võng mạc (bệnh võng mạc tiểu đường), có khả năng dẫn đến mù lòa. Bệnh tiểu đường cũng làm tăng nguy cơ mắc các tình trạng thị lực nghiêm trọng khác, chẳng hạn như đục thủy tinh thể và bệnh tăng nhãn áp.
-
Tổn thương chân. Tổn thương dây thần kinh ở bàn chân hoặc lưu thông máu kém đến chân làm tăng nguy cơ mắc biến chứng chân khác nhau. Nếu không được điều trị, vết cắt và mụn nước có thể phát triển thành nhiễm trùng nghiêm trọng, thường rất khó lành và có thể phải đoạn chi.
-
Khiếm thính. Các vấn đề thính giác thường gặp hơn ở những người mắc bệnh tiểu đường.
Ứng dụng tế bào gốc điều trị tiểu đường
Trong một nghiên cứu mới, các nhà nghiên cứu đã tìm ra một cách để làm các tế bào gốc đa năng của con người (hPSCs) thành các tế bào beta đảo tụy tạo ra insulin. Khi các tế bào sản xuất insulin này được cấy vào chuột gây ra bệnh tiểu đường cấp tính, tình trạng của chúng đã nhanh chóng được chữa khỏi.
Kỹ sư y sinh Jeffrey R. Millman từ Đại học Washington cho biết: "Những con chuột tham gia thí nghiệm bị tiểu đường rất nặng với chỉ số đường trong máu hơn 500 miligam mỗi decilitre máu. Mức độ có thể gây tử vong cho một người. Khi chúng tôi cho chuột ăn các tế bào tiết insulin, trong vòng hai tuần, mức đường huyết của chúng đã trở lại bình thường và duy trì như vậy trong nhiều tháng”.
Các tế bào gốc đa năng về cơ bản là các tế bào trống, không phân biệt với khả năng phát triển thành các loại tế bào khác tồn tại khắp cơ thể. Khai thác tiềm năng đó, trong bối cảnh bệnh tiểu đường, có nghĩa là các nhà nghiên cứu có thể nghĩ ra cách điều chỉnh tế bào gốc để trở thành tế bào sản xuất insulin mà bệnh nhân tiểu đường thiếu, giúp họ kiểm soát lượng đường trong máu cao và khỏe mạnh hơn.
Các nhà khoa học đã nghiên cứu làm thế nào để làm điều này trong nhiều năm. Báo cáo một số thành công gia tăng trong các mô hình động vật khi sự hiểu biết của chúng ta về các quá trình đằng sau thao tác tác động đến tế bào gốc tăng lên.
Phòng thí nghiệm của Millman cũng rất bận rộn. Năm 2016, họ đã nghĩ ra cách sản xuất các tế bào tiết insulin bắt nguồn từ bệnh nhân tiểu đường typ 1 có chức năng đáp ứng với glucose. Vài năm sau, họ đã học được cách tăng mức độ bài tiết insulin trong các tế bào beta đảo tụy có nguồn gốc từ tế bào gốc.
Trong nghiên cứu mới, các nhà nghiên cứu đã giải quyết một thách thức khác đó là giảm số lượng tế bào ngoài mục tiêu được tạo ra trong các quy trình này.
"Một vấn đề phổ biến khi bạn đang cố gắng biến đổi tế bào gốc của con người thành tế bào beta sản xuất insulin hoặc tế bào thần kinh hay tế bào tim là bạn cũng sản xuất các tế bào khác mà bạn không muốn. Trong trường hợp tế bào beta, chúng tôi có thể nhận được các loại tế bào đảo tụy hoặc tế bào gan khác", Millman nói.
Các nhà nghiên cứu giải thích, các tế bào ngoài mục tiêu này không gây hại, nhưng chúng cũng không hoạt động cho các mục đích như kiểm soát glucose, điều này hạn chế tác động mục tiêu của các phương pháp điều trị tế bào gốc, do bạn làm việc với các tế bào ít liên quan đến trị liệu hơn.
Tuy nhiên, một kỹ thuật mới bây giờ có vẻ như có thể giữ sự khác biệt của tế bào trên mục tiêu. Trong nghiên cứu mới, nhóm nghiên cứu đã phát hiện ra rằng các yếu tố thúc đẩy các tế bào gốc hướng tới việc trở thành tế bào đảo tụy có liên quan đến trạng thái của tế bào, một cấu trúc hỗ trợ bên trong các tế bào hoạt động như một bộ xương, được tạo thành từ các vi sợi của các sợi protein khác nhau .
Các tác giả giải thích trong báo cáo của họ: "Chúng tôi thấy rằng việc thao túng các tương tác vật liệu sinh học của tế bào và trạng thái của tế bào actin đã làm thay đổi thời gian biểu hiện yếu tố phiên mã nội tiết và khả năng của các tế bào tiền tụy phân biệt thành các tế bào beta có nguồn gốc từ tế bào gốc”.
Nói cách khác, chúng ta có thể đảm bảo hiệu quả hơn việc sản xuất các tế bào sản xuất insulin bằng cách kiểm soát tế bào actin và khả năng thực hiện điều đó tốt cho tương lai của phương pháp điều trị tế bào gốc.
"Chúng tôi đã có thể tạo ra nhiều tế bào beta hơn và những tế bào đó hoạt động tốt hơn ở chuột, trong đó có một số con được chữa khỏi trong hơn một năm," Millman giải thích.
Các nhà nghiên cứu cho biết thêm rằng các thao tác tế bào tương tự cũng cho thấy tiềm năng kiểm soát tốt hơn sự biệt hóa của các loại tế bào khác, bao gồm gan, thực quản, dạ dày và tế bào ruột. Nếu vậy, kỹ thuật này có thể tăng cường phương pháp điều trị tế bào gốc cho các loại bệnh lý khác, không chỉ bệnh tiểu đường.
Hiện nay, phương pháp mới này mới được thử nghiệm trên động vật. Mong rằng trong tương lai, chúng ta có thể thực hiện thành công phương pháp này. Hy vọng thông tin trên hữu ích với quý bạn đọc.
XEM THÊM:
